آخرین جزییات از آزادسازی سهام عدالت/ چرایی تاخیر در واریز سود

به گزارش صدای بورس، اکبر حیدری، سخنگو و عضو هیئت مدیره کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت در نشست بررسی مسائل جاری و آخرین وضعیت سهام عدالت که به همت کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت برگزار شد به تشریح روند اجرایی سهام عدالت از آغاز تاکنون پرداخت و اعلام کرد: تمامی بندهای مندرج در دستور مقام معظم رهبری برای آزادسازی سهام عدالت، کاملاً محقق شده و این فرآیند به نتیجه رسیده است.

سیر تکاملی سهام عدالت از شروع تا آزادسازی

حیدری در توضیح پیشینه سهام عدالت بیان کرد: سهام عدالت از سال ۱۳۸۵ با دو رویداد اساسی شناسایی مشمولان و تخصیص سهام شرکت‌های مشمول واگذاری از بند «ج» اصل ۴۴ قانون اساسی به سبد سهام عدالت» فعالیت خود را آغاز کرد. این فرآیند تا سال ۱۳۹۳ تداوم داشت ۴۹ میلیون نفر به همراه یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر شناسایی شده، برگه سهام عدالت دریافت کردند و اقساط سهام واگذارشده از محل سود شرکت‌های سرمایه‌پذیر پرداخت می‌شد با این حال، این در سال ۱۳۹۵ به دلیل انحرافات از قانون و برخی نواقص اجرایی متوقف شد.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت گفت: در نتیجه این انحرافات از قانون ارزش اسمی اوراق یک میلیون تومانی سهامداران، در سامانه‌ها با ارقام مختلفی همچون ۵۳۲ هزار تومان، ۴۹۰ هزار تومان، ۸۰۰ هزار تومان و در برخی موارد یک میلیون تومان نمایش داده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: دولت از سال ۱۳۹۵ و پس از اعلام پایان اقساط بر پایه ساختار قانونی، دیگر نباید در سهام عدالت دخالت می‌داشت و از طرفی با پرداخت کل سود دریافتی به عنوان سود سهام عدالت در سال ۱۳۹۶ زمان آزادسازی فرا رسید با این حال دولت به بهانه تغییر در ساختار سهام عدالت به جهت توسعه، اقدام به توقف فرآیند آزادسازی با وجود مخالفت مجلس در راستای توقف اجرای قانون اصل ۴۴ کرد.

اجرای کامل دستورات آزادسازی

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت به سه بند اصلی اشاره شده در دستور مقام معظم رهبری پرداخت و اظهار داشت: بر اساس بند اول، دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب کنند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند، بر اساس بند دوم، مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورای‌عالی بورس تدوین و تصویب شود که این مصوبات برای کلیه دستگاه‌های اجرایی لازم‌الاجراست و بر اساس بند سوم نسبت به سهام باقیمانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورای‌عالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت‌های مذکور، از طریق مبادی ذی‌ربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکتها را در بورس فراهم کند.

وی افزود: بر اساس قیدهای مشخص شده توسط مقام معظم رهبری، ایشان با ترتیبات آزادسازی سهام عدالت به جهت گسترش عدالت اجتماعی و افزایش ثروت خانوارهای ایرانی موافقت کردند و دولت را متعهد به انجام وظایف خود دانستند.

حیدری تأکید کرد: بر این اساس، تمامی بندهای آزادسازی در حال حاضر به طور کامل انجام شده است به طوری که بر اساس ابلاغیه آزادسازی سهام عدالت ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم سهامداری را انتخاب کرده و مابقی به صورت غیر مستقیم حضور دارند همچنین مقررات انتقال سهام به صاحبان سهام به شورای عالی بورس تفویض شد و در نهایت تمامی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس پذیرش شدند.

وی گفت: از این رو تمامی فرآیندهای آزادسازی سهام عدالت تکمیل شده و دولت به واسطه این امر نمی‌تواند در حوزه سهام عدالت تصدی‌گری داشته باشد همچنین با معتبر اعلام شدن مصوبه معرفی نمایندگان سهام عدالت دو شرکت مادر تخصصی در شرکت‌های سرمایه‌پذیر تا زمان آزادسازی موجی از شکایات از سمت کانون، رؤسای کمیسیون‌های اقتصادی، اصل ۹۰، اجتماعی، ویژه اصل ۴۴ و حمایت از تولید شکل گرفت و در نهایت این مصوبه ابطال شد.

حیدری افزود: اتخاذ این تصمیم نامناسب،مقارن با برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی، به بروز تلاطم و بلاتکلیفی دامن زد و دوگانگی در معرفی نماینده قانونی بین کانون از یک سو و دولت و سازمان خصوصی‌سازی از سوی دیگر شرکت‌ها را در سرگردانی قرار داد و پیامد این وضعیت، تحمیل هزینه‌های اضافی به اقتصاد ملی، بازار سرمایه و قوای مقننه و مجریه بود.

چالش پرداخت سود و اقدام قانونی علیه متخلفان

حیدری به چالش پرداخت سود سهام عدالت اشاره و اظهار داشت: متأسفانه برخی اقدامات با هدف دور زدن قانون برای تسریع در پرداخت سود، نتیجه معکوس داده و در نهایت پس از ۱۸ ماه، سود سهام سال ۱۴۰۲ در حال واریز است. این تأخیر طولانی‌مدت باعث نارضایتی قابل توجه سهامداران شده است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر دلیل تاخیر در واریز سود سهم عدالت به سهامداران گفت: علاوه بر چالش دریافت سود، موضوع امکان معامله سهام عدالت نیز همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. مطابق مصوبات سال ۱۳۹۹، مقرر بود پس از اتمام مهلت انتخاب روش مدیریت سهام، امکان معامله برای هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم فراهم شود.

حیدری ادامه داد: شرکت‌های سرمایه‌پذیر، متولی پرداخت سود سهام عدالت را دولت می‌دانند این در حالی است که این شرکت‌ها سود سایر سهامداران خود را به موقع پرداخت کرده‌اند، اما سهام عدالت مشمول این پرداخت به موقع نشده است که این دوگانگی در رفتار، موضوعی است که نیاز به شفافیت و پیگیری قانونی دارد.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت اقدام قانونی را وعده داد و گفت: برخی شرکت‌ها همچنان سود عملکرد سال ۱۴۰۲ را نیز پرداخت نکرده‌اند،‌اگرچه کانون اختیار قانونی مستقیم برای مطالبه این سود را ندارد، اما اعتراض خود را به مراجع مربوطه از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار ارجاع خواهیم داد و اقدام قانونی علیه شرکت‌هایی که در پرداخت سود تأخیر داشته‌اند، انجام خواهد شد.

حیدری به سهامداران روش مستقیم اطلاع داد: سهامداران ۳۶ شرکت بورسی به روش مستقیم می‌توانند سود خود را از طریق سپرده‌گذاری مرکزی با مراجعه به کارگزاری سپرده‌گذاری مرکزی وصول کنند.

چالش‌های مدیریتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و چشم‌انداز آینده

وی فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را به دو بازه قبل و بعد از آزادسازی در سال ۱۳۹۹ تقسیم کرد و گفت: کلیه عملکرد این شرکت‌ها در صورت‌های مالی مربوطه، مشخص و قابل رصد است و پس از سال ۹۹، نحوه اعمال مدیریت و مالکیت در این شرکت‌ها دچار چالش‌های اساسی شد که نتیجه آن، ورود مجلس و دستگاه قضایی به این موضوع بوده است؛ این مداخلات نهادهای نظارتی نشان‌دهنده حساسیت بالای موضوع است.

حیدری در پاسخ به ادعاهای مطرح شده درباره رانت، قاطعانه اعلام کرد: در حال حاضر منابع مالی و درآمدی برای ایجاد رانت در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی وجود ندارد و این ادعا صحت ندارد از این رو فضای این شرکت‌ها کاملاً شفاف و تحت نظارت است.

سهام عدالت تمام شدنی نیست

حیدری با اشاره به نتایج یک پیمایش رسمی گفت: بر اساس گزارشی که وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی در سال ۹۹ منتشر کرد، جمعیت قابل توجهی از شش دهک پایین درآمدی جامعه که مشمول دریافت سهام عدالت بودند، از این حق محروم مانده‌اند.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت، ادعای پایان یافتن طرح سهام عدالت را رد کرد و اظهار داشت: بررسی‌های حقوقی ما نشان می‌دهد قانون اجرای اصل ۴۴، یک قانون دائمی است. این روایت که طرح سهام عدالت ۱۰ ساله بوده و تمام شده، کاملاً بی‌اساس است.

حیدری با اشاره به آمارهای مجلس شورای اسلامی گفت: نزدیک ۵ تا ۶ میلیون نفر از دو دهک پایین درآمدی جامعه سهام عدالت ندارند که این افراد محروم‌ترین اقشار جامعه هستند و باید سهام عدالت دریافت کنند.

وی در پاسخ به این ادعا که دولت برای واگذاری جدید منبعی ندارد، گفت: دولت همچنان در حال واگذاری دارایی‌های خود از سهام بانک‌ها تا شرکت‌های بورسی و غیربورسی است و در این میان مسیری که می‌توان این دارایی‌ها را در قالب صندوق‌ بورسی شناسایی کرد و دارایی آن را به سرمایه‌گذاری استانی اختصاص داد مورد توجه قرار نگرفته است.

فرصتی برای بهبود عملکرد

وی در پایان با بیان اینکه اخیراً اراده‌ای جدی از سوی مجلس و دستگاه‌های نظارتی برای حل مشکلات ایجاد شده، ابراز امیدواری کرد: انتظار می‌رود با همکاری همه نهادهای ذی‌ربط، چالش‌های باقی‌مانده در آینده نزدیک به طور کامل برطرف شوند و شاهد عملکرد بهتری در راستای منافع سهامداران سهام عدالت باشیم.